Фәридә Латыйпова: “Алар минем тормышымдагы иң чагу еллар”

- Тормышымдагы иң матур елларымның комсомол белән бәйле булуына, хатирәләрем белән шул онытылмаслык чорга кайту мөмкинлеге биргәнгә бик шатмын, - дип елмаеп сөйли башлады Фәридә Вагыйзь кызы. – Аларны хәтеремдә яңартып, шуны әйтәсем килә – бу чор – тормышымдагы иң якты һәм бәхетле вакыт. Ул чакта мин бик кызыклы, битараф булмаган, иҗади кешеләр арасында булдым.

Үзенең комсомол эшчәнлеген ул 14 яшендә, комсомол билетын алгач та башлый. Карагыш сигезьеллык мәктәбенең актив укучысы яхшы укуын җаваплы йөкләмә белән бергә алып бара – стена гәзите мөхәррире була. Башкарылган эшләре турында еш кына район гәзитенә яза. Аннары Стәрлебаш урта мәктәбендә уку. Аның сәләтен күреп, класс җитәкчесе Маһи Гобәй кызы мәктәпне тәмамлагач аңа “Ленин юлы” район гәзитенә эшкә барырга тәкъдим итә. Шулай итеп, мәктәп эскәмиясеннән үк, 1969 елның июлендә ул редакция хезмәткәре – татар гәзите корректоры булып китә. Ә ике айдан соң, Уфа полиграфия училищесында фотохәбәрчеләр әзерләү буенча курслар ачылгач, Фәридәне шунда укырга җибәрәләр. Үзләрен республика басма матбугатларының тәҗрибәле фотожурналистлары укытуын хәтерли. Таләпчән, үз эшенең остасы Стрижевский бигрәк тә аның хәтерендә калган.

Бер елдан, 1970 елда, Фәридә Батыршина редакциягә фотохәбәрче сыйфатында кайта. Аңа кадәр бер ел алдан ул машинкада басарга, фотога төшерергә өйрәнә, тәрҗемәчене алыштыра ала, мәкаләләр яза. Аның мотоциклда йөри белүе дә редакция өчен чын хәзинә була. Ул еш кына командировкаларга бара, аннан фоторәсемнәр, мәгълүматлар алып кайта. Егәрле, аралашучан кызны комсомоллар коллективта үзләренең башлыклары итеп сайлый, һәм район гәзитенең комсомол оешмасы Стәрлебашта үзен күрсәтә. Комсомол тормышын җанландыру өчен яшьләрне яхшы белү, җитди таләпләр күтәрә һәм тикшерә белү таләп ителә. Башкаларны кабызу өчен үзеңә янарга кирәк була. Секретарь бар нәрсәдә үрнәк күрсәтергә, һәр эшне башлап йөрергә тиеш, шул вакытта гына кешеләр синең арттан барачак. Шушы елларда ул комсомол чыныгуы үтә. Яшьләр өмәләрдә, мәдәни чараларда катнаша. Фотограф буларак, ул җитәкчесе Фәрит Вахитов булган “Комсомол прожекторы” район штабы составында башлангыч яшьләр оешмалары тормышын яктырта. Актив Батыршинаны “өстә” күрәләр һәм ВЛКСМ райкомы әгъзасы итеп, аннары бюрога сайлыйлар. Кызның оештыру сәләтен күреп, 1975 елның октябрендә аны комсомол райкомына чакыралар һәм беренче секретарь Я.С.Хисмәтуллин аңа оештыру бүлегенә җитәкчелек итәргә тәкъдим итә. Тиздән ВЛКСМ райкомы пленумында аның кандидатурасын раслыйлар.

- Бу көзен – комсомолның отчет-сайлау җыелышлары чорында булды. Без еш кына урыннарда хәлләр торышы белән танышу, ярдәм күрсәтү, комсомол комитетына лаеклы егетләрне сайлау өчен башлангыч оешмаларга бара идек. Моннан тыш, ярышлар үткәрә, иң актив хезмәткәрләрне ачыклый һәм аларны бүләкли идек, - дип сөйли әңгәмәдәшем. – Ул еллардагы фоторәсемнәргә карап, яшьлегебездә комсомолның булуы нинди яхшы булган, дип уйлыйм. Бу оешма безне берләштереп кенә калмады, һәркайсыбызга үзен ачарга, район өчен кирәкле булуыңны тоярга мөмкинлек бирде. Эш барышында һәр мәктәптә, авылда, клубта төрле чараларда: җыелышларда, бәйрәмнәрдә, очрашуларда булырга, район һәм ВЛКСМ Өлкә комитеты пленумнарында, комсомол конференцияләрендә чыгыш ясарга туры килде. Бер генә көн дә бер-берсенә охшамый, һәр көн мавыктыргыч, иҗади эш, кызыклы кешеләр белән очрашулардан тора иде. Комсомол мәктәбен үткән кешеләр без кичергән тәэссоратларны, шатлыкларны, рухлануларны беркайчан да онытмый. Коллективта Әлфия Хамматова, Галина Шаклеина, Лена Чернова, Зилә Идрисова кебек егәрле, матур яшьләр эшләде. Без бер-беребезгә дусларча ярдәмләшә, тәнкыйтьли идек, яшьләрнең төрле категорияләре һәм төркемнәре белән эшләргә өйрәндек, башкаларны өйрәттек.

1977 елның 17 ноябрь санында “Ленинец” республика гәзите язуынча, Батыршинаның тәвәккәллегенә һәм эш сәләтенә сокланырга гына кала. Аның комсомол-яшьләр коллективлары арасында ярышлар оештыру буенча эш тәҗрибәсе алдынгыларны ачыкларга гына түгел, кайбер хезмәткәрләрнең артта калу сәбәпләрен ачыкларга, аларның хаталарын һәм җитешсезлекләрен исәпкә алырга ярдәм итә. “Моның өчен Фәридә блокнот ачып, көн саен эш нәтиҗәләрен язып бара, зарурлык туганда, ул экрандагы кебек, кемнең күпме эшләгәнен, кайсы агрегатның сафтан чыгуын күрә. Һәм мотоциклга утырып, хуҗалыкка килә, шунда ук тракторчылар, комбайнчылар янына ашыга: “Ни өчен кичә дүрт сәгать кенә эшләдегез? Нишләп һаман синең ярдәмчеңне алыштырмадылар?” дип тикшерә башлый. Сорауларның анык, кызыксынучан, хәлләр торышын белеп яңгыравыннан егетләр җаваплылык тоя, шунда ук дөресен сөйләп бирә. Биш көнлектән соң Фәридә җиңүчеләр янына китә. Бу күңелле була. Алдынгылар белән бергә шатлана, ярышлар үткәрү методикасының дөреслегенә инана”.

Комсомол райкомы оештыру комитетына идарә иткән елларда ул психолог та, финансист та була. Шуның белән кешеләр белән эшләүдә тәҗрибә туплый, үзенә артабангы тормышында бик нык ярдәм иткән иң яхшы сыйфатларын чыныктыра. Нәкъ менә комсомолда эшләгән елларында ул тормыш иптәше – Нурислам Латыйпов белән таныша. Ул вакытта егет “Правда” хуҗалыгы юлламасы буенча Бәләбәй авыл хуҗалыгы техникумында укый. 1977 елда яшьләр өйләнешә һәм Табылды авылында төпләнә. Өч бала тәрбияләп үстерәләр. Кызлары Зөһрә – Стәрлетамак шәһәре гимназиясендә башкорт теле һәм әдәбияты укытучысы. Гөлнара әнисенең оештыру сәләтен үзенә алган. Ул Уфа шәһәр хакимиятендә оештыру бүлеге мөдире булып эшли. Икесе дә гаиләле. Уллары Рөстәм Төньякта вахта ысулы белән эшли.

Героебыз әйтүенчә, һәм минем, 80нче еллар комсомолының тирән инануымча, комсомол күпләрне актив тормыш позициясенә өйрәтте. Моны өлкән буын вәкилләре яхшы белә, аны илнең киләчәге өчен җаваплы яшьләргә дә белергә кирәк.

Комсомолда актив эшләгән өчен Фәридә Вагыйзь кызы ВЛКСМ Үзәк Комитеты һәм Өлкә комитеты Почет грамоталары, күпсанлы истәлекле значоклар белән бүләкләнә. Ә аның өчен иң зур бүләкләр – “Ленинская поверка” комсомолның Үзәк комитеты значоклары.

Фото гаилә альбомыннан алынды.